W 2022 r. ukazała się książka ukraińskiego pisarza Waleriana Wojtowicza (Валерій Войтович) poświęcona polskiemu rzeźbiarzowi Tomaszowi Oskarowi Sosnowskiemu, zmarłemu w 1886 roku w Rzymie, pochowanemu na cmentarzu Campo Verano. Książka napisana w języku ukraińskim pt. ОСКАР СОСНОВСЬКИЙ. СКУЛЬПТОР (Oskar Sosnowski. Rzeźbiarz) jest obszernym i bogato ilustrowanym opracowaniem życia i twórczości artysty na tle epoki i działalności innych rzeźbiarzy klasycystycznych. Publikacja jest poprawioną i uzupełnioną wersją książki W. Wojtowicza wydanej na Ukrainie w 2015 roku pod nieco innym tytułem Tomasz Oskar Sosnowski. Rzeźba klasycyzmu (ТОМАШ ОСКАР СОСНОВСЬКИЙ. СКУЛЬПТУРА КЛАСИЦИЗМУ).

Na rynku polskim obie książki są rzadkością, jak dotąd, tylko nieliczne egzemplarze zostały sprowadzone z Ukrainy przez osoby prywatne. W Rzymie są do wglądu w czytelni Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych po wcześniejszym ustaleniu terminu (numer telefonu na stronie internetowej Instytutu).

Poniżej zamieszczamy streszczenia obu książek w języku polskim oraz spisy treści w języku ukraińskim.

Walerian Wojtowicz „Oskar Sosnowski. Rzeźbiarz” – Валерій Войтович „ОСКАР СОСНОВСЬКИЙ. СКУЛЬПТОР” (Wyd. Równe 2022, 564 stron, wymiary 210x300mm, ISBN 978-966-2016-21-5)

STRESZCZENIE (s. 563)

(przekład Jarosław Poliszczuk)

„Tomasz Oskar Sosnowski (12.XII.1812, Ukraina, Nowomalin – 27.I.1886, Włochy, Rzym) – wybitny rzeźbiarz orientacji klasycystycznej. Jego spuścizna artystyczna należy nie tylko do ukrainskiego, polskiego bądź włoskiego narodów.. Prace tego artysty znajdują się w najbardziej znanych świątyniach i muzeach Rzymu, Jerozolimy, Nazaretu, Wilna, Rosji, Warszawy, Krakowa, Lwowa, Równego, Ostroga, Żytomierza, Czernihowa i in. Rzeźby Sosnowskiego są w salach zasłuzonych Akademii Świetego Łukasza, w Muzeum «Bractwo Wirtuozów» w Rzymie (Panteon), w Watykanie (St. Scala), w Protomotece Capitolina (Rzym) i innych zgromadzeń o znaczeniu światowym. Artysta przedstawiał swoje rzeźby również «silnym tego świata»: Papieżowi Piusowi IX, Papieżowi Leonowi XIII, tymi rzeźbami interesował się rosyjski car Mikołaj I. Wybitne dzieło Sosnowskiego pt. «Niepokalane poczęcie Matki Boskiej», dwukrotnie koronowane, stało się klasykiem w świecie katolickim.

Według dokumentów po ukończeniu nauki szkolnej w Liceum Krzemienieckim T.O. Sosnowski studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, potem w Berlinie i Rzymie pod kierunkiem takich wybitnych mistrzów rzeźby jak Paweł Maliński (1790-1853), Christian Rauch (1777-1857), Bertel Torwaldsen (1768-1844), Pietro Tenerani (1789-1869). Swoją karierę artysty rzeźbiarza Sosnowski związał z Akademią Św. Łukasza w Rzymie, następnie został regentem Papieskiej Akademii Wirtuozów w Panteonie.

W roku 1854 Papież Pius IX przyznał T.O. Sosnowskiemu najwyższę odznaczenie za jego dziłalność artystyczną, mianowicie Order Św. Grzegorza Wielkiego. W dwudziestu czterech Akademiach Sztuk Pięknych na świecie dostał zaszczytny tytuł doktora honoris causa. Dziedzicz dawnego rodu książęcego, urodzony w małym miasteczku Nowomalin na Wołyniu (obecnie Rówieńszczyzna) w rodowym majątku Sosnowskich, gdzie później mieściła się jego pracownia wraz z galerią prac własnych i wybitnych mistrzów, również hobelinów, wraca z powrotem na Ukrainę. Tomasz Oskar Sosnowski i jego doba, zaprezentowani w tej książce Walerego Wojtowicza, wzbudzają u czytelnika zainteresowanie światem klasycystycznej sztuki XIX wieku, bogatą spyścizną artystyczną mistrza. Dokładne badanie jego drogi życiowej i twórczej służy odsłonięciu dla świata zasług i chwały Sosnowskiego.”

SPIS TREŚCI

Walery Wojtowicz „Tomasz Oskar Sosnowki. Rzeźba klasycyzmu” – Валерій Войтович „ТОМАШ ОСКАР СОСНОВСЬКИЙ. СКУЛЬПТУРА КЛАСИЦИЗМУ” (Wyd. Równe 2015, 300 stron, wymiary 175x230mm, ISBN 978-966-2016-17-8)

STRESZCZENIE (s. 299)

„Tomasz Oskar Sosnowski (1812-1886) – wybitny rzeźbiarz doby klasycyzmu. Jego spuścizna artystyczna należy nie tylko do ukraińskiego, polskiego bądź włoskiego narodów. Prace tego artysty są w najbardziej znanych świątyniach i muzeach w Rzymie, Jerozolimie, Nazarecie, Wilnie, Warszawie, Krakowie, Lwowie, Równemu, Ostrogu, Żytomierzu, Czernihowie i in.

Swoją karierę artysty rzeźbiarza Sosnowski związał z Akademią Św. Łukasza w Rzymie, gdzie został nominowany na najwyższe stanowisko regenta. Przed nim regentami zostawali wyłącznie malarze i architekci.

W roku 1854 Papież Pius IX przyznał T. O. Sosnowskiemu najwyższę odznaczenie za jego działalność artystyczną, mianowicie Order Św. Grzegorza Wielkiego. W dwudziestu czterech Akademiach Sztuk Pięknych na świecie dostał zaszczytny tytuł doktora honoris causa.

Spadkobierca dawnego rodu książęcego, urodzony w małym maisteczku Nowomalin na Wołyniu (obecnie Rówieńszczyzna) w rodowym majątku Sosnowskich, gdzie później mieściła sie jego pracownia wraz z galerią prac własnych i wybitnych mistrzów, również hobelinów, ponownie wraca na Ukrainę.

Tomasz Oskar Sosnowski i jego doba, zaprezentowani w tej książce Walerego Wojtowicza, wzbudzają u czytelnika chęć zajrzeć w świat klasycystycznej sztuki XIX wieku, poznać bogatą spóściznę artystyczną mistrza. Dokładne badanie jego drogi życiowej i twórczej służy odsłonięciu dla świata zasług i chwały Sosnowskiego.”