Michał Rożek: POLONICA W KOŚCIOŁACH RZYMU

W 1991 roku Fundacja Jana Pawła II wydała przewodnik Michała Rożka pt. „Polonica w kościołach Rzymu”. Ta niewielkich rozmiarów publikacja (96 stron, format A5) zawiera wiele cennych informacji o Polakach w Wiecznym Mieście. Książka dostępna jest już tylko w antykwariatach. Poniżej przytaczamy fragment Słowa od Autora.

SŁOWO OD AUTORA

(…) Od średniowiecza Rzym posiadał specjalną literaturę, opisującą najdroższe pamiątki chrześcijaństwa. Owe „Mirabilia urbis Romae” (Cudowności miasta Rzymu) miały dziesiątki wydań. Opisy nawiedzanych podczas pielgrzymki kościołów były w miarę wiarygodne. Uwagę zwracano na wszelkie świętości, będące przedmiotem szczególnego kultu chrześcijan. Od wynalezienia druku w europejskich typografiach tłoczono niewielkie książeczki, służące pielgrzymom zdążającym do Wiecznego Miasta z racji Anno Santo, czy też prywatnej dewocyjnej peregrynacji.

W naszym piśmiennictwie na szczególną uwagę zasługuje dzieło ks. Wincentego Smoczyńskiego, proboszcza krakowskiej kolegiaty św. Floriana. Otóż w roku 1877 opublikował książkę pt. „Rzym jego kościoły i pomniki. Upominek pielgrzymom polskim”, dziś znacznie zdezaktualizowaną. Był to typowy przewodnik o charakterze dewocyjnym, zwracający uwagę na nagromadzone w rzymskich świątyniach relikwie i słynące łaskami obrazy. Do początku naszego stulecia dziełko ks. Smoczyńskiego miało aż trzy wydania i służyło pokoleniom polskich pielgrzymów, nawiedzających mury Wiecznego Miasta.

Z zupełnie innych pobudek powstało dzieło ks. Ignacego Polkowskiego pt. „Groby i pamiątki polskie w Rzymie”, opublikowane w Dreźnie w roku 1870. Jego autor dokonał spisu inskrypcji nagrobnych na polskich epitafiach tak licznie rozsianych po świątyniach Rzymu. Była to pamiątka rzymskiego pobytu ks. Polkowskiego, wielkiego miłośnika przeszłości i znakomitego historyka.

Natomiast poniższy zbiór szkiców – nie roszczący sobie pretensji do wyczerpania tematu – dotyczy poloniców nagromadzonych w kościołach rzymskich, zbierany i pisany z myślą o pielgrzymach polskich zdążających do grobu św. Piotra, zwłaszcza gdy na Stolicę Piotrową Namiestnikiem Chrystusa wybrano polskiego papieża Jana Pawła II. To najdziwniejsze zrządzenie Opatrzności otworzyło nową perspektywę w tysiącletnich stosunkach naszego kraju ze stolicą chrześcijaństwa, która od roku 1978 stała się przedmiotem wielkiego zainteresowania szerokich warstw społeczeństwa katolickiego, a szczególnie Polaków z kraju i rozproszonych po całym świecie. Wydaje się przeto zasadnym wydanie szkiców poświęconych polskim pamiątkom w kościołach Rzymu, poszerzonym o najważniejsze, także polskie wydarzenia związane z tym miastem. (…)

O AUTORZE

Michał Rożek (1946-2015 ) – Historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, krakowianin z dziada pradziada, badacz, znawca oraz popularyzator dziejów Krakowa, członek Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, autor wielu publikacji z zakresu historii sztuki, m.in. „Polonica w kościołach Rzymu”, „Blaski i cienie baroku. Szkice o sztuce polskiej XVII i XVIII wieku”, „Diabeł w kulturze polskiej”. Wielkiej fascynacji Krakowem dał wyraz w albumie „Kraków. Bazylika Mariacka”, w którym w sposób niezwykle barwny a jednocześnie fachowy opisał dzieje i wystrój kościoła Mariackiego. (Źródło: www.bialykruk.pl)

Oprac. Agata Rola-Bruni