O Stacji PAN w Rzymie i tablicach upamiętniających obecność Polaków we Włoszech

W 1987 roku, na łamach „Almanachu Polonii” ukazał się interesujący artykuł Bronisława Bilińskiego pt. „Stacja Naukowa Polskiej Akademii Nauk w Rzymie”. Autor przedstawił w nim m.in. działania Stacji wynikające z troski o włoskie polonika, w szczególności upamiętnienia obecności Polaków we Włoszech poprzez wmurowywanie tablic. Ten fragment artykułu B. Bilińskiego (dyrektora Stacji w latach 1957-1983), wzgogacony o przygotowaną przez nas galerię zdjęć, zamieszczamy poniżej.

ALMANACH POLONII 1987 (s. 179-187)

„Stacja Naukowa Polskiej Akademii Nauk w Rzymie”

Bronisław Biliński

„W Rzymie, jak dotychczas, nie ma Instytutu Kultury Polskiej i dlatego stacja w wielu wypadkach spełnia jego rolę poprzez troskę o rzymskie polonica, ich rejestrację, badanie i pomnażanie ich. (…)

Ważniejszą troską o włoskie polonica było upamiętnienie rocznic pobytów polskich pisarzy, poetów i uczonych we Włoszech przez wmurowanie tablic. W ten sposób przypomnianio publiczności włoskiej szereg postaci polskiej literatury, w których twórczości zapisały się inspiracje włoskie. W roku 1959 wmurowano w Rzymie przy via Babuino 165 i we Florencji przy via della Scala 65 tablicę dla uczczenia Juliusza Słowackiego, wydano też osobną publikację. W następnym roku Maria Konopnicka została uczczona tablicą w Nervi pod Genuą, w pięćdziesiątą rocznicę śmierci. Rok 1963 przyniósł sto pięćdziesiątą rocznicę urodzin Kraszewskiego i tym razem wmurowano tablicę w Wenecji, na hotelu „Luna”, gdzie pisarz mieszkał w roku 1858. Stulecie urodzin Stefana Żeromskiego uczciła stacja w roku 1964 całym cyklem odczytów w Rzymie, Florencji i Turynie oraz odsłonięciem tablicy we Florencji na piazza Massimo d’Azeglio 3. Rok 1966 był rokiem Sienkiewicza. Stacja odsłoniła tablicę w Rzymie na hotelu „Angleterre”, a w Neapolu na hotelu „Continental”, gdzie mieszkał autor Quo Vadis. Prócz tego w Rzymie nazwano jego imieniem plac w Villa Borghese. Pamiętano nie tylko o poetach i pisarzach: w roku 1967 bowiem, w setną rocznicę urodzin Marii Skłodowskiej-Curie odsłonięto tablicę pamiątkową w Montecatini, gdzie w 1918 roku Madame Curie badała radioaktywność wód źródła Tettuccio. W sto pięćdziesiątą rocznicę urodzin Cypriana Norwida wmurowano tablicę w roku 1972 na via Sistina 123 w Rzymie, gdzie poeta mieszkał w latach 1848-1849.

W sumie inaugurowano 14 tablic. Trzeba jeszcze przypomnieć tablicę wmurowaną w Reggio Emilia w roku 1977 dla uczczenia pamięci Józefa Wybickiego i Mazurka Dąbrowskiego, powstałego w tym mieście w czasie wojen napoleońskich. Kopernika uczczono w roku 1973 tablicą w Bolonii przy via Galliera 65, gdzie stał dom Dominika Marii Novara, w którym Kopernik dokonywał obserwacji w latach 1497-1500, a w Ferrarze tablicą na pałacu arcybiskupim, gdzie Kopernik się doktoryzował w roku 1503. Imieniem Kopernika nazwano największy wówczas teleskop włoski w Asiago w Alpach. W Padwie natomiast w Uniwersytecie, w „bazylice” przed Aula Magna umieszczono popiersie astronoma z dużym sławiącym go napisem łacińskim.”

W przypadku płyt z nieczytelnymi napisami, warto zajrzeć na stronę www.chieracostui.com, na której, obok zdjęcia, zamieszczono również transkrypcję tekstu. Wystarczy wpisać nazwisko do wyszukiwarki znajdującej się w prawym górnym rogu i wyświetli się poszukiwana płyta.

Oprac. Agata Rola-Bruni